Ο Διεθνής Κώδικας Ασφαλείας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων (International Ship and Port Facility Security Code – ISPS Code) αποτελεί έναν βασικό πυλώνα για θέματα ασφάλειας και συμπεριλαμβάνεται στη Διεθνή Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ανθρώπινης Ζωής στη Θάλασσα (SOLAS).
Πιο συγκεκριμένα αφορά ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο μέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειας (security) των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων, έναντι παράνομων ενεργειών, επιθέσεων ή απειλών από τρίτους. Υιοθετήθηκε το 2002 για να αντιμετωπίσει θέματα ασφάλειας, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις που έλαβαν χώρα στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ. Τέθηκε σε ισχύ το 2004 και έχει ενσωματωθεί στο κεφάλαιο XI-2 της SOLAS.
Ο Κώδικας αποτελείται από δύο διακριτά μέρη:
- Μέρος Α: Περιέχει υποχρεωτικές απαιτήσεις, όπως την εκτίμηση κινδύνων, τον καθορισμό επιπέδων ασφαλείας (Security Levels), τη σύνταξη και εφαρμογή σχεδίων ασφαλείας (Ship/Port Facility Security Plans), καθώς και την ανάθεση αρμοδιοτήτων σε συγκεκριμένα πρόσωπα: Company Security Officer (CSO), Ship Security Officer (SSO), Port Facility Security Officer (PFSO).
- Μέρος Β: Παρέχει συμβουλευτικές οδηγίες και πρακτικές για την υποστήριξη της αποτελεσματικής εφαρμογής των απαιτήσεων του Μέρους Α. Αν και δεν είναι δεσμευτικό, θεωρείται σημαντικό εργαλείο για την εύρυθμη και ευέλικτη προσαρμογή του Κώδικα στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε κράτους ή φορέα.
Οι βασικοί στόχοι του ISPS Code περιλαμβάνουν:
- Την καθιέρωση ενός διεθνούς πλαισίου συνεργασίας μεταξύ κυβερνήσεων, αρμοδίων κρατικών ναυτιλιακών αρχών και λιμενικών οργανισμών για την αναγνώριση και αντιμετώπιση πιθανών απειλών κατά της ασφάλειας.
- Τον σαφή καθορισμό ρόλων και ευθυνών φορέων και οργανισμών σε διεθνές, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, ώστε να διασφαλίζεται η συντονισμένη και αποτελεσματική δράση.
- Την έγκαιρη ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών από αρμόδιες αρχές και χρήστες, ιδίως σε περιπτώσεις αυξημένου κινδύνου ή έκτακτων συμβάντων.
- Την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός ευέλικτου και δυναμικού συστήματος διαχείρισης κινδύνου από τους αρμόδιους φορείς, που επιτρέπει την προσαρμογή των μέτρων ασφαλείας ανάλογα με την εκάστοτε απειλή.
- Την προστασία των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων από παράνομες ενέργειες τρίτων που ενδέχεται να επηρεάσουν ή να παρεμποδίσουν τη ομαλή λειτουργία και διαχείριση του πλοίου ή του λιμένα, αλλά και να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής ειδικά εν πλω ή σε λιμενικές εγκαταστάσεις,
Πηγή: Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO)
