«Ευγένιος Ευγενίδης»: Πρωτοβουλία για τη διάσωση του ιστορικού ιστιοφόρου

0

Στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου, πραγματοποιήθηκε η Ημερίδα με θέμα την διάσωση του ιστορικού ιστιοφόρου «Ευγένιος Ευγενίδης». Η πλούσια συζήτηση, η μεταφορά εμπειριών, διεθνών πρακτικών αλλά και προτάσεις που κατατέθηκαν από το ένθερμο ειδικό κοινό και τους Φορείς που συμμετείχαν αποτέλεσαν τα κομβικά στοιχεία επιτυχίας της, και οδηγούν στο σχεδιασμό των επόμενων ενεργειών.

Ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου, Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης, εγκαινιάζοντας τις εργασίες της Ημερίδας αναφέρθηκε διεξοδικά στην ιστορική διαδρομή του εμβληματικού αυτού σκάφους, από την ναυπήγησή του το 1929, μέχρι και τον παροπλισμό του το 1991, εκτιμώντας ότι η αναβίωσή του και η εν λειτουργία αξιοποίησή του, θα πρέπει να στηριχθεί σε μελέτες εμπειρογνωμόνων, ναυπηγών ιστορικών ιστιοφόρων, κατά τις διεθνείς πρακτικές.

Με δεδομένο, όπως χαρακτηριστικά επισήμανε, ότι μόνο 10 με 15 έτη επιτέλεσε στο ακέραιο τον σκοπό του εκπαιδευτικού σκάφους, ο εν συνεχεία παροπλισμός και απαξίωσή του, οδήγησε στην απώλεια του οράματος για το οποίο είχε αγορασθεί: την ναυτική εκπαίδευση των αξιωματικών του Εμπορικού Ναυτικού. Το Ι/Φ «Ευγένιος Ευγενίδης», η ιστορία και ο συμβολισμός του οποίου αποτελούν εθνικό κεφάλαιο που η χώρα οφείλει να αξιοποιήσει στο έπακρο, θα πρέπει να ξαναγίνει αξιόπλοο, και να «εκπαιδεύει» στο διηνεκές, προβάλλοντας την Ελληνικής Ναυτιλία διεθνώς.

Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών και το Ίδρυμα Ευγενίδου θα αναλάβουν από κοινού τις πρωτοβουλίες που απαιτούνται για να σχεδιαστεί μία ολοκληρωμένη και λειτουργικά βιώσιμη επιχειρησιακή πρόταση αξιοποίησης του σκάφους.

Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών, Νικόλαος Καβαλλιέρος, τόνισε την ανάγκη για άρση των αγκυλώσεων όσον αφορά τον χαρακτηρισμό του σκάφους και στο  ιδιότυπο ιδιοκτησιακό του καθεστώς. Στην περίπτωση του Ι/Φ «Ευγένιος Ευγενίδης»,  είναι γνωστό ότι ο διαχωρισμός «κυριότητας» και «αρμοδιότητας χρήσης» είναι ουσιώδης. Κατέληξε, ότι η επιδίωξη όλων θα πρέπει να είναι ανάδειξη αυτού του ιστιοφόρου  με κάθε πρόσφορο τρόπο, για την εκπαίδευση των ναυτικών, για συμμετοχές σε ναυτικούς αγώνες αυτής της κατηγορίας σκαφών, και για την προβολή της ελληνικής ναυτιλίας.

Το μήνυμά του στην ημερίδα απέστειλε ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Χρήστος Στυλιανίδης, στο οποίο συμπεριέλαβε την άποψη ότι το ιστιοφόρο «δεν πρέπει να γίνει στατικό μουσειακό έκθεμα αλλά ζωντανή ναυτική εμπειρία για τους νέους μας».

Ο κ. Στυλιανίδης, μέσω του νομικού του εκπροσώπου, κ. Νίκου Κασκαβέλη είπε πως «με την βοήθεια ενός αναγνωρισμένου Ιδρύματος με ανιδιοτελή προσφορά προς την κοινωνία, όπως το Ίδρυμα Ευγενίδου, και τον Πρόεδρό του κ. Λεωνίδα Δημητριάδη Ευγενίδη, και σε συνεργασία με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, Περιφερειακές και Τοπικές Αρχές, και εγώ προσωπικά, και όλοι οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι ιδιωτικοί φορείς πρέπει να συνδράμουμε με έναν μεγάλο αγώνα για να ξαναδώσουμε στο ιστορικό αυτό ιστιοφόρο που αποτελεί μέρος της ναυτικής μας παράδοσης την αίγλη που του αξίζει. Σημαντικό στοιχείο της επόμενης μέρας ‒και η εμπειρία το έχει δείξει– είναι ότι το σκάφος αυτό πρέπει να γίνει ένα “ζωντανό” σκάφος που θα ταξιδεύει, που θα εκπαιδεύει, που θα μεταφέρει την ελληνική σημαία από λιμένα σε λιμένα, εντός και εκτός Ελλάδας. Πρέπει να έχει ρόλο και αποστολή στη θάλασσα. Δεν πρέπει να γίνει στατικό μουσειακό έκθεμα αλλά ζωντανή ναυτική εμπειρία, για τους νέους μας».

Αναλυτική παρουσίαση της πορείας του «Ευγένιος Ευγενίδης» από το 2002 μέχρι και σήμερα, και στις προσπάθειες αποκατάστασής από το Πολεμικό Ναυτικό έκανε ο αντιπλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού, κ. Πέτρος Βωξάκης, με τον ιστορικό και συγγραφέα Χάρη Τζάλλα να επικεντρώνεται στο τελευταίο ταξίδι του «Ευγένιος Ευγενίδης» το 1986, όταν δηλαδή το ιστιοφόρο συνόδεψε το «Κυρήνεια ΙΙ» από το Μικρολίμανο μέχρι τη Ρόδο.

«Αν και οι προθέσεις όλων ήταν καλές, οι ούριοι άνεμοι δεν φύσηξαν για το αρχοντικό σκαρί του “Ευγένιος Ευγενίδης” δεν γλίτωσε την απαξίωση όπως δυστυχώς συμβαίνει και τώρα με τα ελληνικά ξύλινα παραδοσιακά σκαριά. Ύστερα από τόσες προσπάθειες διάσωσης, ας το επιχειρήσουμε και πάλι, επιτελώντας το χρέος που έχουμε στρατευθεί. Ας μην το αφήσουμε να κυλήσει στη λήθη. Πρώτο βήμα ας είναι ο σαφής προσδιορισμούς του ρόλου που θέλουμε να εκπληρώνει το πλοίο. Αυτός θα αποτελέσει και τον γνώμονα για τον σχεδιασμό των επόμενων βημάτων», σημείωσε η Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη, Πρόεδρος του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος. Η πρόεδρος αναφέρθηκε, επίσης,  στις διοικητικές ενέργειες και θεσμική αρωγή του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος προκειμένου να προστατευθεί η ακεραιότητα του ιστορικού ιστιοφόρου.

Ο αρχιτέκτονας, κ. Παράσχος Καραβατάκης, μέλος του ICOMOS Hellenic, έκανε μια εκτενή παρουσίαση των παραγόντων που πρέπει να εξεταστούν και συνεκτιμηθούν στην εσωτερική αρχιτεκτονική του σκάφους, προκειμένου να διατηρηθεί η ακρίβεια στην ιστορική του αποκατάσταση. Τον κύκλο των ομιλιών συμπλήρωσε ο κ. Νίκος Δαφνιάς, Διευθύνων Σύμβουλος της ALPHA ΜΑRΙΝΕ, η μελέτη του οποίου για την συντήρηση και αποκατάσταση του σκάφους το 2002, για περισσότερα από 20 έτη, είναι ακόμα τεχνολογικά επίκαιρη.

Στην ημερίδα που διοργανώθηκε από τον Ελληνικό Σύνδεσμο Παραδοσιακών Σκαφών, υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Ευγενίδου, έδωσαν το «παρών» περισσότεροι από 200 σύνεδροι, μεταξύ των οποίων ο Πλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού Δημήτριος Διαμαντάκης εκ μέρους του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, Αντιναυάρχου Δημητρίου Ελευθέριου Κατάρα, ο Αρχιπλοίαρχος του Λιμενικού Σώματος, Διευθυντής Εκπαίδευσης Ναυτικών Ελευθέριος Πετρόπουλος,  εκ μέρους του Αρχηγού, Αντιναυάρχου Γεωργίου Αλεξανδράκη, ο Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου, Γιάννης Φωστηρόπουλος, ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ομίλου Ιστιοπλοΐας Ανοιχτής Θαλάσσης, Γιάννης Μαραγκουδάκης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού Αντώνης Στελλάτος, ο πρώην Υπουργός Ναυτιλίας, Γιώργος Ανωμερίτης, εκπρόσωποι της ακαδημαϊκής κοινότητας, της ναυτεργασίας, του ναυπηγικού κλάδου, φίλοι και επαγγελματίες της θάλασσας.