Του καπτ. Γιώργου Γεωργούλη
Παρά τις προσπάθειες της βιομηχανίας και των λιμανιών, η εσφαλμένη δήλωση των επικίνδυνων εμπορευματοκιβωτίων ως μη επικίνδυνων από τους φορτωτές συνεχίζει να προκαλεί πυρκαγιές και εκρήξεις σε πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, θέτοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, ενώ αποτελεί απειλή και για το περιβάλλον.
Για την αντιμετώπιση της επικίνδυνης αυτής κατάστασης, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ναυτιλίας (World Shipping Council – WSC) ανέλαβε πρωτοβουλία για την ενίσχυση των προτύπων ασφάλειας του φορτίου και την προστασία των πλοίων και κατ’ επέκταση της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Οι πυρκαγιές στα εμπορευματοκιβώτια αυξάνονται, με την αιτία να αποτελεί συχνά η εσφαλμένη δήλωση του επικίνδυνου φορτίου. Σύμφωνα με την Ανασκόπηση για την Ασφάλεια στη Ναυτιλία για το 2023 της Allianz, έχουν αναφερθεί 64 μεγάλες πυρκαγιές σε πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων τα τελευταία πέντε χρόνια. Το 2022, τα περιστατικά που σχετίζονται με πυρκαγιές στη θάλασσα αυξήθηκαν πάνω από 17% σε σύγκριση με το 2021. Ένας από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτές τις πυρκαγιές είναι το επικίνδυνο φορτίο που είτε δεν έχει δηλωθεί καν είτε δεν έχει δηλωθεί σωστά είτε δεν έχει συσκευαστεί σωστά από τους φορτωτές.
Παρά τους κανονισμούς, η εσφαλμένη δήλωση και η μη δήλωση επικίνδυνων εμπορευμάτων στις μεταφορές δημιουργούν επικίνδυνες καταστάσεις, αυξάνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς στα πλοία και δυσκολεύουν την πυρόσβεση, γιατί τα επικίνδυνα εμπορευματοκιβώτια μπορεί να μην είναι προσβάσιμα από τις ομάδες κατάσβεσης εφόσον δεν έχουν δηλωθεί ως τέτοια και μπορεί να έχουν φορτωθεί σε περιοχές όπου φορτώνονται τα ακίνδυνα.
Για την καταπολέμηση του προβλήματος, το WSC ανέλαβε την πρωτοβουλία της εφαρμογής μέτρων ασφαλείας για την προστασία της ζωής, του θαλάσσιου περιβάλλοντος, των φορτίων και των πλοίων. Σήμερα, ανακοινώνουν την ανάπτυξη μιας κοινής διαδικασίας για τον έλεγχο και την επιθεώρηση του φορτίου, με βάση τις διαδικασίες ελέγχου και τις πολιτικές που χρησιμοποιούνται από τους μεταφορείς-μέλη.
Το Πρόγραμμα Ασφάλειας Φορτίου (Cargo Safety Program), μια εθελοντική πρωτοβουλία, θα χρησιμοποιεί μια ψηφιακή λύση που αποτελείται από ένα κοινό εργαλείο ελέγχου (screening), μια βάση δεδομένων από φορτωτές και τη βάση δεδομένων εγκεκριμένων εταιρειών επιθεώρησης εμπορευματοκιβωτίων, που θα παρέχονται από ανεξάρτητο τρίτο προμηθευτή.
Η κύρια λειτουργία του συστήματος είναι να ελέγχει τις πληροφορίες σχετικές με τις κρατήσεις χώρου για εμπορευματοκιβώτια, χρησιμοποιώντας μια βιβλιοθήκη λέξεων-κλειδιών και έναν αλγόριθμο κινδύνου για τον εντοπισμό των κρατήσεων υψηλού κινδύνου. Αυτές οι κρατήσεις θα υποβάλλονται σε περαιτέρω έρευνα ή/και επιθεώρηση για να αποτραπεί η είσοδος επικίνδυνων εμπορευμάτων χωρίς την ανάλογη δήλωση στα πλοία. Η συνεχής βελτίωση του εργαλείου ελέγχου θα επιτυγχάνεται μέσω της εκπαίδευσης του αλγόριθμου και της επικαιροποίησης των δύο βάσεων δεδομένων.
Σύμφωνα με το WSC, αυτή η κοινή προσέγγιση ασφάλειας θα συμβάλει στη μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με μη δηλωμένα ή ακατάλληλα δηλωμένα επικίνδυνα εμπορεύματα, βελτιώνοντας παράλληλα τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς.
Το περιστατικό πυρκαγιάς στο πλοίο σημαίας Χονγκ Κονγκ μετά τον απόπλου του από τον Πειραιά και στην περιοχή έξω από την Κέα έρχεται να ισχυροποιήσει την εφαρμογή του παραπάνω προγράμματος ως μέσου καταπολέμησης της εσφαλμένης δήλωσης των φορτίων. Τέλος, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η καλύτερη λύση στο πρόβλημα είναι η πρόληψη, δηλαδή η σωστή δήλωση των φορτίων, ώστε επικίνδυνα φορτία αν φορτωθούν στο πλοίο να φορτωθούν ως επικίνδυνα και όχι ως ωρολογιακές βόμβες έτοιμες να θέσουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές ή το περιβάλλον.
Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου των Ναυτικών Χρονικών.
Αποκτήστε το τεύχος Οκτωβρίου, πατώντας εδώ.
